Trong các vụ tranh chấp đất đai hiện nay, thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã là một bước bắt buộc trước khi khởi kiện ra Tòa án (đối với tranh chấp về quyền sử dụng đất). Đây là cơ chế “mềm” giúp giải quyết sớm mâu thuẫn, giảm thiểu căng thẳng và tránh kéo dài kiện tụng. Tuy nhiên, để hòa giải có hiệu quả và đúng quy định pháp luật mới – người dân cần lưu ý những điểm sau.
🎯
1. Hòa giải đất đai là bắt buộc trong trường hợp nào?
Theo
Điều 236 Luật Đất đai 2024:
"Tranh chấp về quyền sử dụng đất mà các bên không tự hòa giải được thì phải nộp đơn đề nghị hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp."
➡️ Điều này có nghĩa:
- Chỉ tranh chấp về quyền sử dụng đất mới buộc phải hòa giải tại xã;
Các tranh chấp khác như lối đi, ranh giới, hợp đồng chuyển nhượng, thừa kế… không bắt buộc hòa giải, nhưng nên thực hiện để tạo điều kiện thuận lợi khi ra Tòa.
⚖️
2. Căn cứ pháp lý điều chỉnh thủ tục hòa giải:
- Luật Đất đai 2024: Điều 202, 236, 237.
Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai (sắp ban hành)
Mô hình chính quyền địa phương hai cấp (từ 01/7/2025): Chỉ còn UBND cấp xã và cấp tỉnh, không còn cấp huyện => Thủ tục hòa giải tại xã càng mang tính quyết định.
📝
3. Trình tự thủ tục hòa giải tại UBND cấp xã:
✅ Bước 1: Nộp đơn yêu cầu hòa giải
- Cá nhân, hộ gia đình có tranh chấp đất gửi đơn đề nghị hòa giải tại UBND xã nơi có đất.
Nội dung nêu rõ: thông tin các bên, diện tích đất tranh chấp, nguồn gốc, quá trình sử dụng, yêu cầu cụ thể.
✅ Bước 2: Xác minh, thu thập chứng cứ
- UBND xã kiểm tra hồ sơ địa chính, sổ mục kê, bản đồ, lấy ý kiến người có liên quan.
Cán bộ địa chính xã có trách nhiệm tổ chức đo đạc, xác minh, lập biên bản hiện trạng.
✅ Bước 3: Tổ chức phiên hòa giải
- UBND xã chủ trì cuộc họp, có biên bản ghi nhận toàn bộ quá trình.
Thành phần: đại diện xã, cán bộ địa chính, các bên tranh chấp, người làm chứng (nếu có).
✅ Bước 4: Lập biên bản hòa giải
- Nếu hòa giải thành: các bên thống nhất giải quyết, ký vào biên bản – đây là căn cứ pháp lý quan trọng.
Nếu hòa giải không thành: UBND xã cấp biên bản hòa giải không thành, để đương sự sử dụng khi khởi kiện ra Tòa.
📌
4. Những điểm cần đặc biệt lưu ý:
🔹
Không có biên bản hòa giải không thành – Tòa sẽ không thụ lý (trong tranh chấp quyền sử dụng đất);
🔹 Nên yêu cầu
UBND xã ghi đầy đủ chi tiết trong biên bản, tránh ghi chung chung;
🔹 Nên mời luật sư hoặc người am hiểu pháp luật
tham gia phiên hòa giải để hỗ trợ lý lẽ, định hướng giải quyết;
🔹
UBND xã không được phép ra quyết định phân xử, chỉ làm trung gian hỗ trợ đối thoại.
🧠
Lời khuyên từ LUẬT SƯ ĐẤT ĐAI – LUẬT THỰC CHIẾN:
Hòa giải không chỉ là thủ tục bắt buộc mà còn là cơ hội tốt để giữ gìn tình làng nghĩa xóm, tránh mất mát tài sản, công sức, thời gian cho cả hai bên. Nhưng đừng chủ quan – vì
một biên bản hòa giải sơ sài, thiếu chứng cứ có thể khiến bạn thua ngay từ đầu.
🎯 Hãy để
LUẬT SƯ GIỎI – LUẬT SƯ UY TÍN đồng hành cùng bạn từ bước đầu tiên – soạn đơn, chuẩn bị chứng cứ, tham gia hòa giải và chiến lược nếu phải đưa vụ án ra Tòa.
📞
Liên hệ tư vấn – LUẬT THỰC CHIẾN