Thi hành án dân sự là một trong những bước để bảo đảm sự nghiêm minh của pháp luật và quyền lợi hợp pháp của công dân. Tuy nhiên, vụ việc thi hành án tại thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam liên quan đến ông Võ Xuân Quãng đang đặt ra nhiều câu hỏi về sự hài hòa giữa thực thi pháp luật và trách nhiệm nhân đạo.
Ông Võ Xuân Quãng vừa là người phải thi hành án (phải trả 24 tỉ đồng cho đồng thừa kế), vừa là người được thi hành án khi được giao quyền sử dụng 258,8m² đất tại số nhà 93, đường Phan Chu Trinh, thành phố Hội An theo bản án phúc thẩm của tỉnh Quảng Nam. Đáng nói, trong quá trình thi hành án, diện tích đất thực tế thi hành chỉ là 243m², thiếu hụt 15,8m² so với bản án. Dù ông Võ Xuân Quãng đã nhiều lần gửi đơn đề nghị hoãn thi hành án do sức khỏe yếu, đang điều trị mổ tim và gửi đơn khiếu nại, tố cáo đến các cơ quan chức năng, nhưng Cơ quan thi hành án tỉnh Quảng Nam vẫn dự kiến cưỡng chế vào ngày 23/5/2025.
Ngôi nhà cấp 4 hai mặt tiền của ông Võ Xuân Quãng tại đường Phan Chu Trinh, thành phố Hội An.
Việc thi hành án phải đảm bảo tính nhân đạo, tích pháp lý và nhân văn
Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Lê Hồng Ngọc, Đoàn Luật sư Nghệ An cho biết, khoản 1 Điều 48 Luật Thi hành án dân sự 2014 quy định về hoãn thi hành án như sau:
“1. Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định hoãn thi hành án trong trường hợp sau đây:
a) Người phải thi hành án bị ốm nặng, có xác nhận của cơ sở y tế từ cấp huyện trở lên; bị mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quyết định của Tòa án;”
Bên cạnh đó, theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2017, Nhà nước có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do sai phạm trong thi hành án gây ra, bao gồm thiệt hại về tài sản và sức khỏe. Việc không xem xét kỹ lưỡng các kiến nghị và đề nghị hoãn thi hành án có thể khiến cơ quan thi hành án phải chịu trách nhiệm bồi thường nghiêm trọng. Từ những quy định này, có thể thấy rằng thi hành án không chỉ là việc thực hiện các thủ tục pháp lý một cách cứng nhắc mà còn phải đảm bảo tính nhân đạo, sự công bằng cho các bên liên quan, đặc biệt là những người đang trong tình trạng sức khỏe nguy kịch.
Giấy xác nhận đã nhận được đơn của ông Võ Xuân Quãng của TAND Tối cao.
Kiến nghị về việc thiếu diện tích đất nhưng không được giải quyết
Quá trình kiểm tra hiện trạng thửa đất 258,8m² đất tại số nhà 93, đường Phan Chu Trinh, thành phố Hội An của ông Võ Xuân Quãng như bản án sơ thẩm và phúc thẩm tuyên nhưng diện tích đất thực tế thi hành chỉ là 243m², thiếu hụt 15,8m² so với bản án. Cục Thi hành án dân sự tỉnh Quảng Nam đã có ít nhất hai văn bản kiến nghị TAND Cấp cao tại Đà Nẵng và TAND Tối cao về việc thiếu hụt diện tích đất 15,8m². Ông Võ Xuân Quãng cũng đã nhiều lần gửi đơn đề nghị hoãn thi hành án do sức khỏe yếu, đang điều trị mổ tim và gửi đơn khiếu nại, tố cáo đến các cơ quan chức năng. Thế nhưng không hiểu vì sao mới đây Cục Thi hành án dân sự tỉnh Quảng Nam ra thông báo dự kiến cưỡng chế thửa đất, ngôi nhà ông Võ Xuân Quãng tại đường Phan Chu Trinh, thành phố Hội An vào ngày 23/5/2025.
Theo Luật sư Lê Hồng Ngọc, căn cứ tại khoản 1 Điều 9 Thông tư liên tịch 11/2016/TTLT-BTP-TANDTC-VKSNDTC quy định một số vấn đề về thủ tục thi hành án dân sự và phối hợp liên ngành trong thi hành án dân sự quy định như sau:
“Điều 9.Việc yêu cầu Tòa án giải thích đối với bản án, quyết định
1. Trường hợp phát hiện bản án, quyết định của Tòa án có những điểm chưa rõ gây khó khăn cho việc thi hành án hoặc phát hiện lỗi chính tả, số liệu có nhầm lẫn hoặc tính toán sai thì Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự có văn bản yêu cầu Tòa án đã ra bản án, quyết định giải thích những điểm chưa rõ, sửa chữa lỗi chính tả hoặc số liệu nhầm lẫn. Tòa án có trách nhiệm trả lời về những vấn đề được nêu trong văn bản yêu cầu của cơ quan thi hành án dân sự.
Việc giải thích bằng văn bản những điểm chưa rõ, sửa chữa lỗi chính tả hoặc sai sót về số liệu được thực hiện theo quy định của pháp luật về tố tụng và Điều 179 Luật Thi hành án dân sự.”
Căn cứ Điều 179 Luật Thi hành án dân sự 2014 quy định về trách nhiệm của cơ quan ra bản án, quyết định trong thi hành án:
“1. Bảo đảm bản án, quyết định đã tuyên chính xác, rõ ràng, cụ thể, phù hợp với thực tế.
2. Có văn bản giải thích những nội dung mà bản án, quyết định tuyên chưa rõ trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu của đương sự hoặc của cơ quan thi hành án dân sự.
Trường hợp vụ việc phức tạp thì thời hạn trả lời không quá 30 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu.”
Luật sư Lê Hồng Ngọc cũng cho biết thêm, căn cứ Điều 48 Luật Thi hành án dân sự 2014 quy định về hoãn thi hành án như sau:
“1. Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định hoãn thi hành án trong trường hợp sau đây:
a) Người phải thi hành án bị ốm nặng, có xác nhận của cơ sở y tế từ cấp huyện trở lên; bị mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quyết định của Tòa án;”
Với những quy định trên, hành vi này gây thiệt hại tài sản cho người được thi hành án, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính pháp lý và công bằng trong thi hành án có thể dẫn đến xử lý trách nhiệm pháp lý với cơ quan thi hành án.
Trách nhiệm bồi thường và ảnh hưởng đến uy tín cơ quan
Được biết, diện tích đất thiếu hụt 15,8m² tương đương thiệt hại khoảng 2,84 tỉ đồng, theo giá đất và thị trường tại thành phố Hội An, gây thiệt hại trực tiếp và ảnh hưởng đến quyền lợi ông Võ Xuân Quãng. Luật sư Lê Hồng Ngọc cho rằng: Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước 2017 quy định Nhà nước phải bồi thường thiệt hại do sai phạm trong thi hành án gây ra. Vụ việc này có thể khiến Nhà nước phải bồi thường ước tính khoảng 2,84 tỉ đồng cho phần diện tích đất thiếu hụt cùng các thiệt hại phát sinh. Nếu để xẩy ra sai phạm sẽ làm giảm niềm tin xã hội, gây tranh chấp kéo dài, ảnh hưởng uy tín ngành tư pháp và cơ quan thi hành án, đồng thời cán bộ vi phạm có thể bị xử lý kỷ luật hoặc truy cứu hình sự.
Hồ sơ khám bệnh của ông Võ Xuân Quãng tại Bệnh viện Tim Hà Nội.
Mặc dù đang nằm trên giường bệnh, chống chọi với căn bệnh hiểm nghèo, ông Võ Xuân Quãng vẫn kiên trì bảo vệ quyền lợi cho mình. Ông Quãng đã gửi đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm đến TAND Tối cao, VKSND Tối cao và các cơ quan Trung ương để kêu cứu và bảo vệ quyền lợi hợp pháp. Hiện tại TAND Tối cao đã thụ lý đơn đề nghị xem xét theo thủ tục tái thẩm của ông Quãng.
Vụ việc không chỉ là câu chuyện về một mảnh đất, một bản án mà còn là minh chứng cho sự hài hòa giữa tính nghiêm minh của pháp luật và sự nhân văn trong thực thi pháp luật. Việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân, đặc biệt người yếu thế, không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn thể hiện sự công bằng và văn minh xã hội.
Nguồn: Tạp chí điện tử Luật sư Việt Nam - https://lsvn.vn/cuong-che-thi-hanh-an-tai-quang-nam-can-dam-bao-cong-bang-phap-luat-bao-ve-quyen-loi-cua-nguoi-dan-a158060.html